一把青秧(yāng)趁手青,轻烟漠漠雨冥(míng)冥。
东风染尽三千顷(qǐng),白鹭(lù)飞来无处停。
将一把青色的秧苗,插入水中。那秧苗瞬间变得青葱。就好似农夫的手,将它染绿。天空中,飘洒着朦胧如烟的细雨。
和煦的春风,吹绿了无边无际的稻田。白鹭飞来,望着那无涯的青翠,竟找不到落脚的地。
青秧:绿色的秧苗。趁手:顺手、就手。趁,随即。轻烟:淡淡的烟雾。漠漠:烟雾迷漫的广大无边的样子。冥冥(mǐng):形容天气昏暗。雨冥冥:天气阴沉沉的,将要下雨。
染尽:这里形容春风把田里的稻苗全部吹绿,好像用绿色染过似的。三千顷:形容稻田面积广阔。顷,地积单位,一顷等于一百亩。白鹭:水鸟名,羽毛洁白,腿长,能入水捕食鱼虾。方。趁手青:插秧下田,随手就青。漠漠:漫无边际。冥冥:昏暗的样子。染:这里指东风把秧苗吹成青色。东风:春风。整首诗没有一个字用到“绿”,可出现在我们面前的是一片生意盎然的绿,一幅人和自然和睦交融的春之画卷,生机勃勃。
首句“一把青秧趁手青”,写插下的秧苗迅速返青,说明春天孕育着强大的生命力。前一个“青”做形容词,后一个“青”做动词。第二句“轻烟漠漠雨冥冥”,写春天的季节特点:薄雾弥漫,细雨朦朦,这正是万物生长的好时机。这样的天气特点,是江南水乡春天常见的景象,有鲜明的地区色彩。第三句“东风染尽三千顷”写春风吹绿了广阔的田野。这里用“东风”代替春风,并用“染尽”强调春风的力量。到底染尽了什么?诗人不说,也不需说,读者自然会想到和煦的春风把一望无际的稻田都吹绿了,大地好像用绿色染过似的,到处都充满了无限的生机。第四句“白鹭飞来无处停”以白鹭飞来没有落脚的地方作结,反衬禾苗长得密密麻麻,热情歌颂农民的辛勤劳动改变了大地的面貌。
天上细雨霏霏,地上绿茵一片,农民们正在弯着腰插秧,田野上白鹭飞翔,这就是诗人描绘的一幅江南田园风光图,而这幅图画中突出一个“青”字,展示了春风春雨的力量。诗歌画面鲜明,语言优美,情趣盎然。
涂潦访远客,未免褰我裳。
同行二三子,先后相扶将。
达官肯忘势,鳞次升高堂。
具言大雨水,民饥籴估昂。
西成已无望,颜色俱恻怆。
斗升弃孩稚,此事真可伤。
今年劣足支,所虑明年荒。
肉食念沟瘠,岂无筹策良。
有司执所见,猾吏尤不臧。
老夫颇涉历,意欲输毫芒。
窃虞水投石,徒用热中肠。
不如归去来,涤闷寻杯觞。
平生济物心,已{拖扌换弓}不复张。
尚于朋友间,未減诗酒狂。
华屋旧公孙,燕室书画香。
娱琴适情性,悟棋知兴亡。
万事不挂口,逍遥参蒙庄。
缪恭相如右,终惭思旷傍。
淫霖苦未已,积阴翳秋阳。
时艰近至此,盗贼将披猖。
一醉岂易得,悲歌成短章。
邂逅即分首,相思云树长。
垂鬟不语立花阴,忽向东风泪满襟。长记湖边寒食节,柳丝曾折赠同心。
春过潇湘渡,真观八景图。
云藏岳麓寺,江入洞庭湖。
晴日花争发,丰年酒易沽。
长沙十万户,游女似京都。
此去京师一握天,太平官府似神仙。
九重明圣无疆寿,千里封圻大有年。
政已知平春缓缓,民无愁叹鼓渊渊。
三呼三祝情何已,稽首君恩雨露边。
镐燕云开纪诞辰,括山人即华封人。
圣明天子千秋节,帖泰时年半月春。
龙左角占农事好,殿西头喜捷书频。
小臣有录如金鉴,愿献吾君德日新。
行尽一径龙蛇蟠,病身忽上青云端。天公岂念客来远,偶吹一阵松风寒。
摩挲老眼坐叹息,信有物表非人寰。去天尺五步可到,云梦八九吞何难。
微阳远映众山绿,景气摇动如波澜。青萝吐花叶袅袅,浅水落石声潺潺。
盘空巨石碧如削,暗澹老树苍烟漫。檐牙卓地殿影出,蜗涎上阶夜雨残。
昔人遗迹不复见,但见满目围苍峦。悬知此地可送老,黄叶满庭风闭关。
玉京五城信不远,神仙绶短谁能攀。妄庸柳泌真可笑,安用采药乘朱轓。
光武亲征血战回,举朝谁识渭川才。
熊罴果有周王卜,未必先生恋钓台。
一把新秧趁手青,轻烟漠漠雨冥冥。
东风染尽三千顷,白鹭飞来无处停。
田塍常满雨常馀,绿遍溪南我独无。珍重天公不遗物,也分馀润到菖蒲。